Hoe leren honden?
Honden leren nagenoeg op dezelfde manier als andere zoogdieren inclusief mensen.
De eenvoudigste vorm van leren is gewenning. Gewenning is een proces waarbij de hond geen aandacht meer schenkt aan bepaalde prikkels in zijn omgeving omdat het toch geen gevolgen heeft, bijvoorbeeld een voorbij komende trein, auto’s, vogeltjes die fluiten of de buurman die de container buiten zet. Dit is een van de belangrijkste vormen van leren voor een hond. Het zou namelijk erg stressvol zijn wanneer een hond voortdurend reageert op prikkels die verder geen gevolgen heeft voor de hond.
Tijdens de trainingen op de hondenschool wordt ook veel gebruik gemaakt van een andere vorm van leren namelijk: associatief leren. Bij associatief leren legt de hond een verband tussen gebeurtenissen. Hier zijn 2 vormen van:
Klassieke conditionering
Wat doe je als de bel gaat? De meeste mensen reageren door op te staan en de deur open te doen. Ooit heb je een keer geleerd dat als de bel gaat er iemand voor de deur staat. Je hebt dus een verband leren leggen tussen een geluidje (de voordeurbel) en iemand die voor de deur staat. Jouw reactie hier op is opstaan en de deur open doen.
In de opvoeding van je hond maak je onbewust ook veel gebruik van klassieke conditionering bij de hond. “ga je mee wandelen?” waarna je hond enthousiast naar de voordeur loopt en ook wanneer je, je sleutels pakt, je schoenen aan trekt of de lijn pakt. Al deze dingen zijn voorbeelden van klassieke conditionering. Je hond heeft een verband gelegd tussen 2 prikkels. Als mijn baasje de sleutels pakt…dan gaan we wandelen. Als de voordeurbel gaat…dan staat er iemand voor de deur. In het trainen van honden wordt ook gebruik gemaakt van klassieke conditionering. Denk maar is terug aan het positief onderbrekingssignaal. Bij het aanleren maakte je het geluidje zodra de hond naar jou keek waarna je hem vervolgens beloonde. De hond leert daarmee een verband te leggen tussen het geluidje en het ontvangen van iets lekkers. Als ik het geluidje hoor…dan ontvang ik iets lekkers.
Voor conditionering
1: voer = kwijlen
2: belletje = geen reactie
Tijdens conditionering
3: Bel + voer = kwijlen
Na conditionering
4: Bel = kwijlen
Operant conditioneren
De hond leert een verband te leggen tussen zijn gedrag en de consequentie van dat gedrag bijvoorbeeld: als ik ga zitten op het signaal ‘Zit’ dan ontvang ik iets lekkers. Operante conditionering is dus ‘vrijwillig leren’. De hond leert dat bepaalde gedragingen hem iets aangenaams oplevert waardoor hij dit gedrag sneller en vaker gaat vertonen.
Belangrijk om te weten is dat honden bijna in alle gevallen alleen verbanden kunnen leggen tussen gebeurtenissen die een of twee seconden na elkaar plaatsvinden. Wanneer je hond de bank heeft vernield tijdens jouw afwezigheid dan is het niet zinvol om de hond hiervoor te straffen. De hond zal de associatie maken: thuiskomst van mijn eigenaar = straf.
Een hond leert dus door ervaringen die hem iets opleveren. Vaak denken mensen dat een hond een ‘will to please’ heeft. Helaas is dit niet waar. Een hond zal nooit gedrag vertonen dat hem niets oplevert. De hond die braaf de balletjes terug komt brengen doet dit niet omdat hij dit graag wil doen voor de baas, maar omdat hij het zo’n geweldig leuk spelletje vindt. Dus als we nieuw gedrag aan willen leren, zullen we er voor moeten zorgen dat het voor de hond iets oplevert om het gedrag vaker te gaan vertonen.
Hoe kun je dit toepassen tijdens de training?
Aandacht is dé basis van alle oefeningen maar hoe zorg je er nu voor dat je hond op jou let in plaats van zijn omgeving? En hoe houd je de aandacht langer vast van je hond? Wat kun je doen zodat je hond onder alle omstandigheden voor jou kiest en op jou let? Om antwoord te krijgen op al deze vragen gaan we allereerst op zoek naar de redenen waarom honden voor ons werken.
Waarom doet de hond iets voor ons?
Een hond heeft 2 redenen om voor ons te werken:
- De hond krijgt er iets aangenaams voor
Voorbeeld:
- De hond gaat zitten en krijgt een voertje.
- De hond bedelt aan tafel en krijgt aandacht.
- De hond krabt aan de deur en de baas doet de deur open
- Om iets onaangenaams te vermijden
- De hond heeft geleerd om te gaan zitten wanneer je op zijn achterhand duwt.
- De gentle leader gebruiken om de hond netjes aan de lijn te laten lopen.
In deze afbeelden gaat de hond zit om de onaangename druk op zijn achterhand te vermijden. Vroeger werd bijna alleen maar op deze manier getraind. Gelukkig weten we tegenwoordig hoe het ook kan met de ‘handen-thuis-techniek’.
BIJNA ALLES WAT JE HOND DOET, DOET HIJ OMDAT HIJ DAARVOOR IN HET VERLEDEN IS BELOOND!
De beste en meest vriendelijke manier om je hond gedrag aan te leren is om gebruik te maken van punt 1, het geven van iets aangenaams. Daarbij maak je gebruik van operante conditionering. De hond doet iets en leert dat dit hem iets aangenaams oplevert waardoor hij het gedrag in de toekomst sneller en vaker zal laten zien.
Wat de ene hond echter een geweldige beloning vindt, kan de ander niets aan vinden. Elke hond is anders, dus zo is ook de beloning voor iedere hond anders