Trainingstechnieken

Verschillende trainingstechnieken 

Er zijn verschillende technieken die je kunt gebruiken om het gedrag te krijgen dat je wilt. Hieronder hebben we een aantal belangrijke technieken uitgeschreven.

Wachten en bemachtigen
Je wacht totdat de hond vanuit zichzelf een keer gaat zitten en zodra de hond dit doet, click je en geef je de hond een beloning. Deze trainingstechniek kan echter alleen worden toegepast bij gedragingen die al in het ‘natuurlijke gedragsrepertoire’ van de hond zit zoals ‘zitten’ of ‘liggen’. Complexe gedragingen kan met deze trainingstechniek niet worden aangeleerd.

Gedrag uitlokken/Lokken
Lokken met iets lekkers of iets leuks is een trainingstechniek die veel wordt gebruikt bij hondentraining. Door te lokken is het mogelijk om je hond in de juiste houding te brengen en hem in een sneltreinvaart naar de eindbestemming te brengen. Het lokken met iets lekkers of iets leuks is een handige methode om de hond snel te laten weten wat je wilt zien. Het risico bestaat echter dat de hond zich meer concentreert op het lekkers dan op de handeling die hij op dat moment uitvoert. Toch is deze trainingstechniek regelmatig effectief omdat de hond snel een duidelijker idee kan krijgen wat er bedoeld wordt. Vooral in het begin is lokken een effectieve manier. Let wel op dat je dit voer ook weer tijdig moet afbouwen anders creëer je een hond die het gedrag niet kan laten zien zonder een voertje voor zijn neus.

 

 

 

 

 

Shapen
Shapen betekent dat je gedrag stapje voor stapje uitbouwt naar het doel dat je uiteindelijk wilt bereiken. Deze trainingstechniek wordt vaak toegepast bij complexe taken. Je begint met wat je hebt en dat in de verste verte een beetje lijkt op wat je uiteindelijk wilt zien. Iedere succesvolle poging in de richting van het einddoel ga je belonen. Bij deze techniek zeggen we niets en doen we niets. We noemen dit ook wel de ‘handen-thuis’ techniek. Het voordeel van deze trainingstechniek is door het gedrag dat je wilt krijgen, in kleine stukjes op te knippen en die stukjes een voor een te oefenen en pas doorgaat naar het volgende stukje als het voorgaande er goed in zit, is leren veel makkelijker. De hond heeft snel succes waardoor leren leuk is. Er is minder stress en minder frustratie. Clickertraining is een perfect voorbeeld van shapen. Hierover lees je later. meer. Bekijk ook de video: clicken in een wasbak met water. Hierbij wordt ook shaping toegepast.

Trainen met targets
Honden zijn neusdieren en gebruiken hun neus de hele dag. Ruiken is voor hen van levensbelang. Snuffelen is een favoriete hobby en van die interesse en hun natuurlijke nieuwsgierigheid kun je volop gebruik maken bij targettraining waarbij de hond met zijn neus iets (een target) moet aanraken.
Bij targettraining wordt gebruik gemaakt van een hulpmiddel om de hond iets te leren. Hiervoor kan een targetstick, een post-it, je hand, een vlaggetje, een vliegenmepper of bijvoorbeeld een bal worden gebruikt als target. Je leert de hond om met zijn neus of poot de target aan te raken. Dat leer je aan door de target in de buurt van de hond te houden.

 

 

 

 

 

Achterwaarts koppelen / backward chaining
Bij deze techniek hakken we een oefening in stukjes om ieder onderdeel apart te oefenen.
Deze trainingstechniek wordt toegepast bij het leren van een complexe reeks gedragingen. De beloning wordt alleen gegeven bij het laatste gedrag uit de reeks. Bij achterwaarts koppelen wordt gestart met het eindgedrag omdat dit gedrag rechtstreeks naar de beloning leidt. Als dit goed is aangeleerd dan volgt het één na laatste gedrag.

 

Clickertraining

Wat is een clicker?
De clicker is een platte metalen veer in een plastic omhulsel/doosje dat een klik-klakgeluid maakt als je erop drukt en snel weer loslaat. We leren de hond dat het klik-klak geluid van de clicker betekent: ‘DIT IS WAT IK WIL ZIEN EN DAAR KRIJG JIJ JE SALARIS VOOR’. De clicker is gemakkelijk in gebruik en voor de hond duidelijk te herkennen omdat het signaal uniek is, altijd hetzelfde geluid heeft en geen emotie in zit. Om die reden is de clicker een zeer effectief hulpmiddel bij het aanleren van nieuw gedrag en het verfijnen van bepaalde gedragingen.

Waarom werken met een clicker?
Het geven van een beloning is makkelijker als je hond naast je zit of staat, maar minder eenvoudig als hij een eind verderop is. Dit probleem speelt vooral bij het trainen van waterdieren zoals dolfijnen. Er zit meestal teveel tijd tussen het succesvol tonen van een trucje in het midden van het bassin en het krijgen van de belonende vis uit de handen van de trainer die aan de kant staat. De dolfijnentrainers zijn daarom op zoek gegaan naar een oplossing en zijn uitgekomen bij een fluitclicker.  Eerst werd de dolfijn aan de rand van het bassin geleerd dat het geluid van het fluitje onmiddellijk gevolgd werd door vis. Vervolgens kon de trainer als het dier een bijzondere sprong in het midden van het bassin maakte, met een snel fluitsignaal aangeven dat dit precies de sprong was die ze wilde zien, nog voordat de dolfijn weer het water raakte. Het geven van de vis kon dan in alle rust gebeuren. Bij clickertraining doen we precies hetzelfde.

Waarom liever geen ‘YES’ , ‘Goedzo’ of ‘Braaf’?
Niets kapselt het gewenste gedrag zo perfect in en isoleert het gewenste gedrag zo duidelijk als de clicker. De clicker brengt heel zuiver de informatie over: ‘dit is wat ik wil zien en dat levert jou wat op’. Woorden als ‘Goedzo’ en ‘Braaf’ worden niet gezien als zuiver omdat het emoties met zich meebrengt. Het is veel meer een motiverende communicatie dan een leermoment. Dat betekent niet dat het niet goed is. Het is belangrijk om per oefening te bekijken of je beter een successignaal of de clicker kunt inzetten.

 

Spelregels bij clickertraining

Spelregel 1

Na de click volgt altijd een beloning

Clicken betekent automatisch dat je een beloning geeft, zelfs als je op een fout moment hebt geclickt!

Spelregel 2

Click altijd terwijl het gedrag plaatsvindt

Click steeds net op het moment dat de hond het gewenste gedrag vertoont. Door te clicken neem je als het ware een foto van het op dat moment vertoonde gedrag. Datgene wat op de foto staat is beloond. Als je de hond wilt leren springen, click dan niet voordat de hond springt. Click ook niet wanneer de hond de sprong heeft beëindigd maar click precies op het moment dat de hond in de lucht is.

Spelregel 3

Werk aan één criterium tegelijk

Het is belangrijk om tijdens een trainingssessie voor een bepaald gedrag te clicken. Het is niet verstandig om de ene keer te clicken voor zit, dan voor liggen, dan nog eens voor….enzovoort. Hierdoor weet de hond niet welk gedrag hij moet vertonen om clicks te kunnen verdienen. Honden moeten steeds weer eenzelfde gedrag kunnen herhalen om te leren dat het bewuste gedrag beloond wordt. Door steeds hetzelfde gedrag te belonen zal de hond dat gedrag ook makkelijker gaan herhalen.

Dat wil overigens niet zeggen dat er geen verschillende oefeningen in  een sessie kunnen worden getraind. Je kunt ze alleen niet door elkaar oefenen. Deze regel geldt ook voor verschillende criteria binnen een zelfde oefening. Kies in een sessie steeds voor één enkel item binnen een oefening. Pas als dat item volledig stabiel wordt uitgevoerd dan ga je trainen op het volgende item. Stap voor  bouw je verder tot alle items zijn getraind

Spelregel 4

Gebruik de clicker alleen in de aanleerfase van een oefening of om gedrag te verfijnen

Tijdens de aanleerfase blijf je steeds opnieuw het gewenste gedrag belonen totdat de hond het gedrag automatisch gaat herhalen omdat hij weet dat hij daardoor clicks kan verdienen. Als de hond na het clicken en belonen niet anders meer wil dan het gedrag herhalen, da ga je langzaam over tot het clicken voor de beste of de snelste resultaten. Dat betekent dat niet meer voor elk uitgevoerd gedrag beloond wordt. Omdat je niet meer elke keer clickt, gaat de hond steeds beter zijn best doen. Blijf met je hond trainen totdat hij het gewenste gedrag in alle omstandigheden uitvoert. Eenmaal aangeleerd gedrag hoeft niet meer geclickt te worden.

Spelregel 5

Gebruik de clicker nooit voor ‘HIER’

Gebruik de clicker nooit om een hond te roepen. Komt de hond niet je bij als je hem roept, dan zie je vaak dat hij wel komt als je clickt. De hond weet namelijk dat hij een beloning ontvangt na een click. Het is daarom verleidelijk om de hond in het vervolg te roepen met de clicker. Weet dan wel dat de clicker binnen de kortste keren een signaal tot komen is geworden en niet meer bruikbaar is als voorspeller van de beloning. De clicker heeft de betekenis: dit is wat ik wil zien en daar krijg jij je salaris voor. Wanneer je de clicker gaat gebruiken om je hond bij je te halen dan krijgt de clicker een andere betekenis. Het wordt dan het signaal voor ‘hier’ in plaats van ‘Goed gedaan, kom je beloning maar halen.

Spelregel 6

Varieer met je beloningen

Gebruik zeker in het begin beloningen waar de hond echt dol op is. De hond moet nog leren wat de clicker betekent en dat gaat meestal beter met heel veel lekkere beloningen. Maak de beloningen zo klein dat de hond er niet snel van zit en snel kunnen doorslikken. Zachte beloningen zoals worst, gekookte of gebakken kip zijn hier ideaal voor geschikt.

Spelregel 7

Korte trainingssessies

Train altijd in zeer korte sessies. Het is veel beter om 4 keer per dag enkele minuten te trainen dan een keer een halfuur. De motivatie van de hond moet steeds hoog genoeg zijn. Te lange trainingen kunnen veroorzaken dat de zin in voer afneemt. De hond stopt dan met werken of gaat slechter presteren. Sessies van 3-4 minuten leveren het beste resultaat.

Spelregel 8

Nooit boos worden

Doordat je met de clickermethode geen gedragingen eist van je hond, is het belangrijk om er rekening mee te houden dat het leren met vallen en opstaan gebeurt. Soms gaat het trainen niet helemaal naar wens. Het beste is om te stoppen voordat er zowel bij jou als de hond frustraties ontstaan. Lach er eens om als het niet goed gaat en probeer het op een ander moment opnieuw.

Spelregel 9

Elke training positief beëindigen.

Beëindig de training altijd positief. Als je hond goed presteert of als hij een mooie vooruitgang heeft geboekt stop dan met de training.

Lees voor deze oefening meer in het thema Rust en Beheersing

 

 

De clicker aanleren

Stap 1 – Het aanleren van de clicker

In deze stap ga je de hond leren dat de clicker  een betekenis heeft namelijk een beloning.

  1. Houd een aantal beloningen in je linkerhand en houd deze op je rug. Houd de clicker in je rechterhand. In deze stap maakt het niet uit wat je hond doet. Het mooiste zou zijn als hij op jou let.
  2. Click en beloon de hond vervolgens direct met iets lekkers. Voorkom dat je clickt wanneer je hond opspringt of iets doet dat je liever niet wilt zien.
  3. Neem tijdens deze oefening verschillende posities is. Verander dus regelmatig van houding, ga dan eens zitten, dan eens staan.
  4. Herhaal dit een aantal keren.

TIP:
zorg dat je hond tijdens het aanleren van de clicker ook verschillende posities inneemt (zitten, liggen, staan), anders kan het zijn dat je hond het geluidje gaat verbinden aan een bepaalde positie. Beloon de ene keer vanuit je linkerhand, de andere keer gooi je een beloning weg.

Stap 2 – het testen van de clicker

In deze stap ga je testen of de hond heeft geleerd dat de click een voorspeller is geworden voor een lekkere beloning/ Kijk of je hond alert reageert na het horen van de Click als je het lekkers uitstelt. Heeft hij zijn hoofd op, de oren naar voren, kijkt hij je vol verwachting aan?

 

 

 

De meeste honden reageren al na gemiddeld zeven á acht keer clicken.

 

Clickeren kan met allerlei dieren!
Bekijk de video’s hieronder

 

Liggen op een kleedje

Je hond leren liggen op een kleedje kun je op verschillende manieren aanleren. Bij het thema Trainingstechnieken leren we de hond liggen op een kleedje vanuit een zittende positie en met behulp van de clicker.

Stap 1 – Clicken voor zitten
Bij deze stap laat je je hond zitten op het kleedje.

  1. Houd de clicker in je hand. Houd wat voertjes in je voertasje.
  2. Haal je hond binnen naar het kleedje.
  3. Laat je hond eerst zelf nadenken. Gaat hij uit zichzelf zitten? Click en pak 2 voertjes. Beloon met het eerste voertje in positie. De tweede gooi je voor je hond uit.
  4. Herhaal dit een aantal keren

Stap 2 – Clicken voor liggen
Bij deze stap ga je stiekem ook de trainingstechniek ‘uitlokking’ toepassen.

  1. Houd in je ene hand de clicker, in je andere hand heb je wat voertjes. Deze houd je op je rug.
  2. Haal je hond met je clickerhand binnen naar het kleedje. Als het goed is gaat je hond uit zichtzelf zitten.
  3. Gaat je hond zitten, dan click je niet maar zeg je met je stem: ‘keurig’
  4. Direct komt je hand in voer in beeld en deze houd je direct voor de neus van de hond. Ga met je voerhand richting de borst van je hond. Hierdoor zakt hij in.
  5. Zakt je hond in, dan kun je een klein beetje met je hand naar je toe bewegen waardoor je hond zijn voorpoten netjes neer legt.
  6. Click als je hond gaat liggen en beloon tussen de voorpoten.
  7. Gooi het laatste voertje voor je hond uit.
  8. Herhaal deze stappen meerdere keren verdeeld over verschillende sessies.

Stap 3 – Clicken voor liggen zonder aanwijzing

Bij deze stap ga je geen aanwijzing meer geven met je hand en ga je bekijken of je hond zelf de keuze kan maken om te gaan liggen op het kleedje. Kleedje moet een associatie gaan worden voor liggen.

 

 

 

 

Handtarget 

De handtarget is een oefening waarbij je hond leert dat het aanraken van je handpalm hem iets lekkers oplevert.

Doel van de oefening
De handtarget is eigenlijk de basis voor heel veel praktische oefeningen in het dagelijks leven.

  1. Allereerst is de handtarget een hele belangrijke contact-oefening die je in verschillende situaties goed kunt toepassen. Wanneer jouw hond het bijvoorbeeld spannend vind om een andere hond te passeren dan kun je ervoor kiezen om de handtarget-oefening te doen. Hiermee verleg je de focus van je hond van de andere hond naar je hand.
  2. Een andere belangrijk aspect is dat je door middel van de handtarget je hond kunt leren om een deur of laadje dicht te duwen. Een leuk trucje en de basis oefening voor assistentie honden
  3. Tenslotte kan de handtarget ook een leuke oefening zijn die je kunt inzetten bij het hierkomen. Bekijk hiervoor ook de video.  

Stap 1 – Aanleren van de handtarget
Bij deze oefening gebruik je geen signalen als ‘Zit’. Je hond mag zelf kiezen waarin hij de oefening uitvoert. Bij deze oefening heb je geen voerbeloningen in je hand maar in je beloningstasje. De oefening mag je los van de lijn doen.

1. We gaan er even vanuit dat je linkerhand je ’target-hand’ is. Bekijk in het plaatje hieronder hoe je je hand houdt. Alsof het een ‘muurtje’ is. In je andere hand heb je je clicker
2. Bied je lege hand (je target hand) op een klein afstandje aan en motiveer je hond om naar je lege handpalm toe te lopen. Vaak gebeurt dit al automatisch. 
3. Zodra je hond naar je lege hand toeloopt en er bijna is click je pak je vervolgens met je linkerhand iets lekkers uit je beloningstasje. Gooi de voerbeloning weg. Hierdoor maak je de oefening iets dynamischer. 
4. Oefen dit een aantal keren en ga elke keer op een andere plek staan. Je hond hoeft je handpalm de eerste keren nog niet aan te raken. 
5. Gaat bovenstaande goed dan mag je de norm verhogen door wel te wachten op het moment dat je hond je handpalm aanraakt met zijn neus. Click en pak weer wat lekkers en gooi dit weg. 

 

 

 

 

Hoe goed kun jij timen?

Je krijgt wat je clickt, niet wat je wilt. Hoe goed kun jij timen? Welk gedrag wordt beloont? Neem je op het juiste moment de juiste ‘foto’ of ben je net te laat en heb je et verkeerde beeld op de foto?

Oefen hier hoe goed jij bent in timen! Click bij het cijfer 3!