Socialiseren

Een van de belangrijkste dingen in het leven van je pup is socialisatie met alle verschillende levende wezens die hij in de toekomst kan ontmoeten. Daarnaast is gewenning aan diverse geluiden, geuren, taferelen en ervaringen in zijn wereld essentieel. Als ze zonder zulke goede ervaringen opgroeien dan is de kans groot dan de pup angstig en wantrouwend gedrag gaat ontwikkelen. Dit geeft meer kans op agressie en daarmee bijtincidenten.

Wat is socialisatie?
Socialisatie is het leren herkennen van de kenmerken en eigenschappen van andere levende wezens waarmee een sociale binding wordt aangegaan.

Wat is gewenning
het (geleidelijk) wennen aan dingen die in het dagelijks levens voorkomen (levenloze wereld)

• Visuele prikkels
• Geluidsprikkels
• Gevoelsprikkels
• Geurprikkels

Blootstellen is niet hetzelfde als socialiseren
Socialiseren staat voor de ontwikkeling van sociaal gedrag ten opzichte van de omgeving. Voor de mensen waarmee honden samenleven slaat de term sociaal gedrag ook vooral op gewenst gedrag. Het liefst zien wij onze honden vriendelijk, ontspannen, aanhankelijk, tolerant, et cetera. Dit gedrag ontstaat niet ‘zomaar vanzelf’ bij elke vorm van blootstellen. Sociaal gedrag is iets wat zich alleen kan ontwikkelen wanneer er in de belevenis van de pup prettige of neutrale ervaringen plaatsvinden met de betreffende prikkel(s).

Socialiseren of traumatiseren?
Wanneer een ervaring met een bepaalde prikkel in de belevenis van de pup onprettig is of misschien zelfs als bedreigend wordt ervaren, dan kan het ‘socialiseren’ onbedoeld omslaan in traumatiseren. Dit kan gebeuren wanneer een pup niet in staat is om de onprettige prikkel zelfstandig uit de weg te gaan, of wanneer een pup niet voldoende de mogelijkheid krijgt om van een negatieve ervaring te herstellen. Negatieve, zeer stressvolle ervaringen en ervaringen die angst opwekken, trekken een diep spoor in het toekomstige gedrag van honden. Honden die zoiets meemaken zullen er vervolgens alles aan doen om dergelijke prikkels uit de weg te gaan, of (vaak nog ongewenster) actief weg te jagen. Denk aan een jonge hond die woest blaffend reageert op een tegemoetkomende groep honden, omdat de eerste ervaring met een groep volwassen honden angstaanjagend is geweest. (Vaak staan er op zulke momenten ook nog onwetende mensen omheen die iets onverstandigs roepen in de trend van “niet mee bemoeien hoor, ze zoeken het zelf wel uit”.) Of denk aan honden die compleet in paniek raken bij het horen van een knal, omdat de mensen dachten dat het een goed idee zou zijn om deel te nemen aan een zogenaamde vorm van ‘vuurwerktraining’ waarbij honden alleen worden blootgesteld aan keiharde knallen zonder enige vorm van plezierige begeleiding of rustige opbouw. Het blootstellen aan prikkels kan dus ook dramatische en traumatische gevolgen hebben voor een hond, met voor mensen ongewenst gedrag als gevolg. Het is daarom van groot belang dat een pup tijdens de socialisatieperiode positieve (prettige, plezierige) of neutrale ervaringen opdoet met de prikkels waaraan hij/zij wordt blootgesteld, om toekomstig probleemgedrag te voorkomen. De juiste vorm van begeleiding door mensen speelt hierbij een cruciale rol.

Hoe kun je het beste begeleiding bieden tijdens het socialiseren?
Een van de belangrijkste factoren die bijdraagt aan hondenwelzijn (overigens ook mensenwelzijn) is het gevoel van controle hebben over eigen belevenissen. Het gevoel dat een hond zelf keuzes mag maken en in staat blijkt te zijn om problemen zelfstandig op te lossen (voor de hond zelf) wekt positieve emoties op en zal het zelfvertrouwen van een hond doen toenemen. Hoe meer zelfvertrouwen een hond heeft, hoe kleiner de kans op angst en agressie (dat lees je goed, een zelfverzekerde hond is minder snel geneigd om agressie in te zetten dan een hond die weinig vertrouwen heeft in zijn omgeving).

Om dit te waarborgen is het voor ons mensen dus belangrijk dat wij onze pups (en dit geldt ook voor volwassen honden) in situaties brengen waarbij zij eerder geneigd zullen zijn om gewenste keuzes te maken die tot succes leiden. Wij mensen zullen altijd in hoge mate controle houden over de plekken en situaties waarin wij onze honden brengen (doordat wij onze honden wel of niet aanlijnen, of doordat wij er voor kiezen om bepaalde gebieden wel of niet te bezoeken). Dit betekent niet dat wij de controle over al het gedrag van de hond zelf ook compleet moeten willen overnemen. Integendeel. Hoe meer er gewerkt kan worden op het tempo van de pup, des te beter de resultaten zullen zijn.Laat een pup dus altijd ZELF nieuwe prikkels benaderen en respecteer het wanneer een pup eens stil staat of een afwachtende houding aanneemt.Laat een pup informatie opnemen op eigen tempo en moedig alle vormen van gewenst eigen initiatief aan!

Toont jouw pup gedrag die jij wenselijk vindt in het bijzijn van nieuwe prikkels? Dan zou je kunnen overwegen om de pup hier actief voor te belonen. Dit kan zeker helpen, want beloond gedrag zal vaker worden ingezet. Let hierbij echter wel op dat je de pup niet al te veel afleidt of opwind en houd in je achterhoofd: hoe meer een pup zelf tot positieve of neutrale conclusies kan komen over de betreffende prikkels, zonder jouw hulp, hoe dieper het in het geheugen van de hond geworteld zal blijven.

Grijp in, wanneer je ziet dat de pup in een benauwde positie terecht komt. Laat je niet wijsmaken dat een pup ‘gewoon moet wennen’ of ‘het zelf uit moet zoeken’ op momenten waarop jij overduidelijk constateert dat de pup een onprettige ervaring beleeft. Zie jij een opeenstapeling van stress-signalen en valt het jou op dat de pup het steeds moeilijker krijgt zonder dat de pup zichzelf herstelt? Grijp dan in en haal de pup zo snel mogelijk uit de situatie. Geef de moed niet op, maar zoek de volgende keer een situatie op met een hogere kans van slagen.

Mijd situaties waarin je weinig overzicht en controle hebt over datgene waar aan de pup zal worden blootgesteld en voorkom een verhoogd risico op slechte ervaringen. Ga niet naar een druk losloopgebied wanneer je nog niet zeker weet of jouw pup hier al aan toe is. Selecteer liever eerst een aantal betrouwbare hondenvrienden waar de pup rustig op eigen tempo kennis mee kan maken, voordat je een volgende stap uitprobeert.

Wanneer je rekening houdt met hondenwelzijn en je rekening houdt met de manier waarop jij de pup blootstelt aan diverse nieuwe prikkels waarbij je met name de belevingswereld van de pup zelf in acht neemt, dan z al de socialisatie zo succesvol mogelijk kunnen verlopen.

DogStars Hondenschool Alphen aan den Rijn
E-mail: info@dogstars.nl
www.dogstars.nl