Statische oefeningen

Zit en Blijf

De oefening Zit is een hele belangrijke oefening. Met de oefening Zit leer je de hond een vorm van zelfbeheersing aan. Een hond die zit kan namelijk niet opspringen, graven, in het water springen of de kat najagen. Ook kun je met de oefening Zit sneller de aandacht krijgen van je hond die snel is afgeleid door zijn omgeving.
Bij de puppycursus heb je geleerd dat je hond zijn informatie met name haalt uit je lichaamstaal (handgebaren). Natuurlijk mag je altijd een stemcommando gebruiken. Bij de zit oefening is dit de ‘Zit’. Het is belangrijk dat je hond zijn positie (zitten) pas op heft als jij je hond hier toestemming voor hebt gegeven. Daarom ga je eerst de ‘Vrij’ aanleren. Bij het geven van dit commando mag je hond uit positie.

Stap 1 – Aanleren “vrij” geven

Laat je hond eerst enkele keren zitten op een handgebaar i.c.m stemcommando. Het liefste zonder lokvoer.
Zeg je ´Goedzo´ dan pas pak je iets lekkers. Pak 2 voertjes. Het eerste voertje beloon je in positie.
Het tweede voertje gebruik je voor de ‘Vrij’. Dit doe je door in je handen te klappen en enkele stapjes achteruit te doen en een voertje weg te gooien. Zeg ‘Vrij’ zodra je hond op staat. Je voegt dus het commando in als je hond het gedrag (opstaan) vertoont. Uiteindelijk ga je de ‘Vrij’ uitbouwen tot een handgebaar waarbij je met je hand aangeeft dat je hond mag opstaan.
Herhaal dit enkele keren maar…zeg niet elke keer “Vrij” na het eerste voertje dat je in positie hebt gegeven. Zeg bijvoorbeeld nog een keer “Goedzo” en beloon weer in positie alvorens je “vrij” geeft. Zo werk je al stiekem toe aan het uitbouwen van de tijdsduur.

Aandachtspunten

Heeft je hond echt nog moeite met d beweging, gebruik dan zonodig nog lokvoer.
Om te voorkomen dat je hond direct na je goedzo opstaat kun je er ook voor kiezen om een aantal voertjes in je hand en op je rug te houden zodat je op tijd kunt belonen (in positie).

Stap 2 – Tijdsduur uitbouwen
Laat je hond weer zonder voer zitten en geef je hond zonodig een ‘Blijf’ door met je hand een zogenaamd ‘stop-gebaar’ te maken. Tel nu tot 10. Kijk je ghond niet rechtstreeks aan. Zorg ervoor dat je snel bij het voer kan of je houd in je hand op je rug wat voertjes. Na 10 seconden zeg je ‘Goedzo’ en beloon in positie. Geef je hond weer een ‘Blijf’ en tel weer tot 10. Beloon na 10 seconden weer in positie en met het volgende voertje geef je “Vrij”. Gaat je hond tot twee keer toe de fout in dan zet je je hond opnieuw in positie en moet je sneller belonen. Je maakt het dan als het ware iets makkelijker.

Stap 3 – Bewegen op je plaats

Bij deze stap geef je je hond de opdracht om te zitten. Geef nu duidelijk een ‘Blijf’ door met je hand het stopgebaar te geven. Beweeg nu rustig op je plaats. Dit is een mooie voorbereiding als je straks achteruit weg stapt.

Stap 4 – afstand nemen
Nu is het tijd om de afstand uit te gaan bouwen door stapje voor stapje afstand te nemen. LET OP: wanneer je afstand gaat nemen van je hond dan is het belangrijk om de tijdsduur weer even terug te schroeven zodat het niet te moeilijk wordt voor de hond.

BELANGRIJK
Maak het pas moeilijker voor je hond als je voor 100 euro durft te wedden dat je hond het onder deze omstandigheden aan kan. Gaat je hond 2x de fout in dan MOET je het criteria iets naar beneden bijstellen. Op dez manier bouw je een fundament en bouw je niet op zand.

Af en Blijf

Liggen zorgt voor ontspanning in het lijf van de hond. Liggen kan een hele waardevolle oefening zijn als je, je hond bijvoorbeeld wilt meenemen naar een restaurant. Het is fijn als je hond mee kan en het is ook prettig als hij ontspannen is. Als je hond heeft geleerd om rustig op een kleedje te liggen dan kun je deze oefening heel goed toepassen in het restaurant. Om een ontspannen en betrouwbare af te krijgen is het in de aanleerfase belangrijk de volgende stappen te volgen.

Stap 1 – Het buigen van de voorpoten

Het beste is om bij deze oefening je hond los te klikken van de lijn.

Houd een beloning in je linkerhand (tussen je duim en wijsvinger)
Ga op je hurken of knieën voor de hond zitten en zorg ervoor dat de hond voor je staat.
Houd je linkerhand met het lekkers voor de neus van de hond en beweeg je hand richting de borst van de hond en langzaam naar beneden tussen de voorpoten van de hond.
Zodra de hond door zijn voorpoten zakt (ellenbogen komen op de grond) zeg je “GOEDZO” en beloon je met iets lekkers. De actie lijkt op het maken van de buiging. Let op: je zegt “YES” op het moment dat de hond de actie uitvoert en je beloont ‘in positie’.
Herhaal dit een aantal keren.

Stap 2 – Het zakken door de achterpoten

Doe de lijn in je rechterhand en houd een beloning in je linkerhand (tussen je duim en wijsvinger).
Ga op je hurken of knieën voor de hond zitten en zorg ervoor dat de hond voor je staat.
Houd je linkerhand met het lekkers voor de neus van de hond en beweeg je hand richting de borst van de hond en langzaam naar beneden.
De hond zakt nu door zijn voorpoten. Zodra de hond ook door zijn achterpoten zakt, zeg “GOEDZO” en beloon. Voer een aantal voertjes achter elkaar.
Herhaal dit een aantal keren.

Stap 3 – zonder voer in linkerhand – voeren vanuit voorraadhand

Houd een aantal beloningen in je rechterhand!
Ga op je hurken of knieën voor de hond zitten en zorg ervoor dat de hond voor je staat.
Houd je linkerhand (zonder voer) voor de neus van de hond en beweeg je hand richting de borst van de hond en langzaam naar beneden tussen de voorpoten van de hond.
De hond zakt nu door zijn voorpoten. Zodra de hond ook door zijn achterpoten zakt en met zijn buik de grond raakt, zeg “GOEDZO” en beloon nu met een aantal voertjes vanuit je voorraadhand (rechterhand). Hiermee versterk je het gedrag.

BELOON IN POSITIE!

Stap 4 – Invoegen commando ‘Af’

Houd een aantal beloningen in je rechterhand!
Ga op je hurken of knieën voor de hond zitten en zorg ervoor dat de hond voor je staat.
Houd je linkerhand (zonder voer) voor de neus van de hond en beweeg je hand richting de borst van de hond en langzaam naar beneden tussen de voorpoten van de hond.
De hond zakt nu door zijn voorpoten en achterpoten en zijn buik raakt de grond. Zeg ‘Af’ zodra de buik van de hond de grond raakt.
Zeg “GOEDZO” en beloon nu met een aantal voertjes vanuit je voorraadhand (rechterhand). Hiermee versterk je het gedrag.
Herhaal dit een aantal keren.

Geef het commando vervolgens steeds iets eerder.

Geef het commando wanneer de hond door zijn achterpoten zakt
Geef het commando wanneer de hond door zijn voorpoten zakt
Geef het commando wanneer de hond voor je staat.

Het signaal wordt nu de voorspeller van de actie.

Stap 5 – Tijdsduur uitbouwen – de hond moet langer blijven liggen

Wanneer stap 1 t/m 4 goed gaan en de hond makkelijk in Af gaat kun je het iets moeilijker maken.

Houd een aantal beloningen in je rechterhand!
Ga op je hurken of knieën voor de hond zitten en zorg ervoor dat de hond voor je staat.
Voordat je nu met je linkerhand de beweging naar beneden maakt, geef je eerst het signaal ‘Af’ en vervolgens beweeg je je hand richting de borst van de hond naar beneden tussen de voorpoten van de hond.
De hond zakt nu door zijn voorpoten en achterpoten en zijn buik raakt de grond.

Haal je hand heel eventjes weg bij de neus van de hond. Blijft de hond liggen zeg dan “GOEDZO” en beloon weer met een aantal voertjes.

Stap 6 – Rechtop gaan staan

Bij de vorige stappen zat je op je hurken of op je knieën. In deze stap ga je stapje voor stapje met je lichaam omhoog zodat je aan het einde van deze stap in een staande positie de hond af kan laten gaan. Dit kun je doen door de hond eerst af te laten gaan terwijl je nog op je hurken zit. Zodra de hond af ligt, strek je, je knieën en ga je vervolgens weer direct door je hurken om de hond te belonen. Bouw dit stapsgewijs op en bouw de tijd waarop je staat langzaam uit.

Stap 7 – Af, Blijf en bewegen

Laat de hond Af gaan op handgebaar en-of stemcommando en zonder voer in je handen.
Begin nu rustig te wiebelen op je plek. Neem nog geen afstand!
Blijft de hond netjes op zijn plek liggen dan zeg je “GOEDZO” en beloon je in positie.
Geef je hond vervolgens ‘Vrij’ door uitnodigend achteruit te lopen en zo nodig in je handen te klappen.

Stap 8 – Af, Blijf en afstand nemen

Laat de hond Af gaan op handgebaar en-of stemcommando en zonder voer in je handen.
Doe 1 stap naar achteren en stap direct weer terug.
Is de hond netjes blijven zitten terwijl je weg stapte en weer terug kwam, dan zeg je “GOEDZO” en beloon je in positie.
Geef je hond vervolgens ‘Vrij’ door uitnodigend achteruit te lopen en zo nodig in je
handen te klappen.
Herhaal dit een aantal keren.

Wanneer mag je het moeilijker maken?
De regel is dat je het moeilijker mag maken wanneer de hond 4 van de 5 keren succesvol is geweest. Gaat de hond 2x achter elkaar de fout in, maak het dan weer wat makkelijker voor je
hond.

Het creëren van muscle memory

Bij het aanleren van een commando (stemcommando) maak je onbewust gebruik van het leerproces: klassieke conditionering. Tijdens dit proces leert de hond een verband te leggen tussen een aanvankelijk neutrale prikkel (een prikkel dat bij aanvang geen betekenis heeft) en een prikkel dat wel een betekenis heeft zoals voer, aandacht, spel. Hiermee wordt na herhaaldelijke koppeling de aanvankelijk neutrale prikkel een voorspeller voor iets aangenaams of onaangenaams (beloning of straf).

Eigenlijk worden gedragingen die klassiek zijn geconditioneerd ook wel ‘reflexen’. Denk nog maar is terug aan de hond van Pavlov. De hond van Pavlov ging kwijlen bij het horen van de metronoom. Ook in een complexer geleerd gedrag zitten elementen van conditionering. Stel dat je autorijdt of piano speelt. Je zult merken dat bepaalde bewegingen, haast zonder bewuste controle, geheel op je handen of voeten kunt vertrouwen. Pianisten speken ook wel van ‘spiergeheugen’. Bij honden speelt ‘spiergeheugen’ ook een rol. Wanneer je bepaalde oefeningen heel vaak hebt geoefend met je hond dan zal je merken dat je hond dit bijna zonder nadenken feilloos uitvoert. We noemen dit ook wel muscle memory. Bij de verschillende statische posities zoals ‘Af, Zit en Staan’ speelt dit een belangrijke rol.

Wat is muscle memory?

De functie van spiergeheugen is om bepaalde fysieke handelingen eenvoudiger te maken en uiteindelijk hen mogelijk zonder het bewuste denken te maken. Dit proces gebeurt door herhaling van een bepaalde beweging gedurende een bepaalde periode. Tijdens deze herhaling of keten van bewegingen worden nieuwe zenuwbanen in de hersenen van de hond gecreëerd die het mogelijk maken de actie die moet worden uitgevoerd met minder en minder bewuste inspanning uit te voeren.

De kracht zit ‘m in de herhaling!

Probeer komende weken de oefening ‘Af’ meerdere keren op een dag slechts 60 seconden te oefenen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door voorafgaand het aan het eten even de Af posities met je hond te oefenen. De bedoeling is dat je hond vanuit een staande positie gaat liggen.

Klassieke conditionering

Wat doe je als de bel gaat? De meeste mensen reageren door op te staan en de deur open te doen. Ooit heb je een keer geleerd dat als de bel gaat er iemand voor de deur staat. Je hebt dus een verband leren leggen tussen een geluidje (de voordeurbel) en iemand die voor de deur staat. Jouw reactie hier op is opstaan en de deur open doen.

In de opvoeding van je hond maak je onbewust ook veel gebruik van klassieke conditionering bij de hond. “ga je mee wandelen?” waarna je hond enthousiast naar de voordeur loopt en ook wanneer je, je sleutels pakt, je schoenen aan trekt of de lijn pakt. Al deze dingen zijn voorbeelden van klassieke conditionering. Je hond heeft een verband gelegd tussen 2 prikkels. Als mijn baasje de sleutels pakt…dan gaan we wandelen. Als de voordeurbel gaat…dan staat er iemand voor de deur. In het trainen van honden wordt ook gebruik gemaakt van klassieke conditionering. Denk maar is terug aan het positief onderbrekingssignaal. Bij het aanleren maakte je het geluidje zodra de hond naar jou keek waarna je hem vervolgens beloonde. De hond leert daarmee een verband te leggen tussen het geluidje en het ontvangen van iets lekkers. Als ik het geluidje hoor…dan ontvang ik iets lekkers

Operante conditionering

De hond leert een verband te leggen tussen zijn gedrag en de consequentie van dat gedrag bijvoorbeeld: als ik ga zitten op het signaal ‘Zit’ dan ontvang ik iets lekkers. Operante conditionering is dus ‘vrijwillig leren’. De hond leert dat bepaalde gedragingen hem iets aangenaams oplevert waardoor hij dit gedrag sneller en vaker gaat vertonen.

Belangrijk om te weten is dat honden bijna in alle gevallen alleen verbanden kunnen leggen tussen gebeurtenissen die een of twee seconden na elkaar plaatsvinden. Wanneer je hond de bank heeft vernield tijdens jouw afwezigheid dan is het niet zinvol om de hond hiervoor te straffen. De hond zal de associatie maken: thuiskomst van mijn eigenaar = straf.

Een hond leert dus door ervaringen die hem iets opleveren. Vaak denken mensen dat een hond een ‘will to please’ heeft. Helaas is dit niet waar. Een hond zal nooit gedrag vertonen dat hem niets oplevert. De hond die braaf de balletjes terug komt brengen doet dit niet omdat hij dit graag wil doen voor de baas, maar omdat hij het zo’n geweldig leuk spelletje vindt. Dus als we nieuw gedrag aan willen leren, zullen we er voor moeten zorgen dat het voor de hond iets oplevert om het gedrag vaker te gaan vertonen.